شب چله در افغانستان؛ آیین ماندگار روشنی و همنشینی
شب یلدا یا شب چله، بلندترین شب سال و شب انقلاب زمستانی، یکی از کهنترین جشنهای فرهنگی فارسیزبانان است. این شب نماد پیروزی نور بر تاریکی، امید به روزهای بلندتر و تداوم زندگی است و نقش مهمی در تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی دارد. بسیاری باور دارند که در بلندترین شب سال، نیروهای تاریکی قویترند و برگزاری مراسم و روشنایی خانهها، نمادی از دعوت نور، زندگی و امید به دلهاست.
در افغانستان، خانوادهها و نزدیکان در این شب دور هم جمع میشوند، گفتگو میکنند، داستانهای سنتی و تاریخی را بازگو میکنند، فال حافظ میگیرند و شاهنامه میخوانند. سفرهای شامل انار، تربوز، شیرینی و میوههای خشک آماده میکنند که تربوز نماد سلامتی و شادمانی، انار نماد برکت و فراوانی و آجیل نماد نعمت و دوستی است.
شب یلدا نه تنها فرصتی برای شادی و گردهمایی است، بلکه یادآور ارزشهای فرهنگی، هویت ملی و انتقال سنتها به نسلهای جوان نیز محسوب میشود. این جشن نشاندهنده احترام به تاریخ، حفظ هویت فرهنگی و اهمیت خانواده در زندگی مردم افغانستان است.
قابل ذکر است که شب یلدا به عنوان میراث فرهنگی ناملموس مشترک ایران و افغانستان، در ماه قوس سال ۱۴۰۱ (دسامبر ۲۰۲۲) توسط سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسید.
