پروندهٔ «قتل کبرا رضایی»؛ سکوت نهادهای رسمی و موج واکنش‌های عمومی

پروندهٔ «قتل کبرا رضایی»؛ سکوت نهادهای رسمی و موج واکنش‌های عمومی
Photo: Hengaw Organization

بر اساس گزارش منابع خبری، «جسد مثله‌شدهٔ» کبرا رضایی، دختر ۲۶ ساله مهاجر افغان در ایران، پس از پنجاه روز ناپدیدی، کشف شده‌ است. در حالی‌که پیش‌تر گزارش‌هایی دربارهٔ کشف بخش‌هایی از جسد او در میان زباله‌ها در یکی از مناطق تهران منتشر شده بود، اکنون پایگاه خبری «انصاف نیوز» گزارش داده که بقایای پیکر او از خانهٔ یک مرد ۳۲ سالهٔ ایرانی پیدا شده‌ است.

طبق اطلاعات موجود، کبرا رضایی که با نام شقایق رضایی نیز شناخته می‌شده، حدود پنجاه روز پیش برای رفتن به محل کار از خانه خارج شد و دیگر بازنگشت. خانوادهٔ او پس از بی‌پاسخ ماندن تماس‌ها و بی‌خبری از سرنوشتش، موضوع را به پلیس گزارش دادند.

طبق گزارش اولیه‌ای که نخستین‌بار از سوی مجتبی علیزاده، فعال اجتماعی و رسانه‌ای، در صفحهٔ اینستاگرامش منتشر شد، جسد تکه‌تکه‌شدهٔ کبرا در میان زباله‌های بیابان‌های منطقهٔ حصارک یافت شد. بنابر اعلام او، تنها اندام‌های مشخص‌شده از جسد، دست و پا بوده و سایر اعضای بدن، تلفن همراه و وسایل شخصی او همچنان مفقود بود.

طبق گزارش‌ها، پلیس محل را مسدود کرد و با خانوادهٔ کبرا برای بررسی هویت تماس گرفت. در ابتدا خانواده تصور نمی‌کردند این تکه‌های جسد متعلق به دخترشان باشد، اما هویت جسد پس از آزمایش دی‌ان‌ای تایید شد.

‌پایگاه خبری انصاف نیوز، روز ۲۱ جوزا، گزارش داد که خانواده کبرا به یکی از همکاران او در محل کار مظنون شدند؛ مردی ۳۲ سالهٔ ایرانی به نام اختصاری «ع.خ» که به‌عنوان نگهبان در کارخانه‌ای در پاکدشت مشغول بوده و به گفتهٔ بستگان «پیش‌تر تلاش‌هایی برای نزدیک شدن به کبرا داشته است». 

در گزارش انصاف نیوز آمده است که بررسی‌های پلیس و تحلیل داده‌های تلفن همراه نشان داد که آخرین سیگنال موبایل کبرا نزدیک محل سکونت این فرد بوده است.

پس از دریافت مجوز قضایی، پلیس به خانهٔ متهم وارد شد و بخش‌هایی از جسد کبرا را پیدا کرد که متهم تلاش کرده بود به وسیلهٔ اسید آثار آن را از بین ببرد. انصاف نیوز گفته است که متهم در بازجویی‌های اولیه اتهام را انکار کرده، اما پس از مواجهه با شواهد، قتل را پذیرفته است. او مدعی شده که پس از اطلاع از نامزدی کبرا دچار حالت عصبی شده و مرتکب جنایت شده است.

انصاف نیوز نوشته است که مراسم تشییع کبرا روز دوشنبه ۱۹ جوزا با نظارت شدید برگزار شد. شرکت‌کنندگان اجازه گفت‌وگو با رسانه‌ها و تصویربرداری را نداشتند. خانواده او از صحبت با رسانه‌ها معذور بودند و به گفتهٔ یکی از بستگان، از آن‌ها خواسته شده بود برای پیگیری قصاص اقدامی نکنند. همچنان، خواهر کبرا با چهرهٔ پوشیده در مراسم حضور داشت.

خبر این جنایت به‌سرعت در میان کاربران فارسی‌زبان در شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه مهاجران افغان دست‌به‌دست شد و واکنش‌های گسترده‌ای را برانگیخت. بسیاری از کاربران از «بی‌توجهی سیستماتیک به جان مهاجران افغان» و «نبود امنیت برای زنان مهاجر» انتقاد کرده‌اند. 

جنبش‌های اعتراضی زنان افغانستان با انتشار بیانیه‌هایی، خواستار رسیدگی فوری، شفاف و بی‌طرفانه‌ به پروندهٔ قتل کبرا رضایی توسط نهادهای قضایی جمهوری اسلامی ایران و پاسخ‌گویی نهادهای بین‌المللی شده‌اند. این جنبش‌ها با ابراز نگرانی از برخوردهای تبعیض‌آمیز با مهاجران افغان در ایران، از سکوت مسئولان جمهوری اسلامی در برابر این جنایت شدیداً انتقاد کرده و آن را نشانه‌ای از بی‌توجهی نهادهای رسمی به جان و حقوق زنان مهاجر دانسته‌اند.

‌جنبش «فانوس آزادی زنان افغانستان» این رویداد را «نمادی از بی‌دفاعی و آسیب‌پذیری هزاران زن مهاجر افغانستان» خوانده و گفته است: «کبرا رضایی یکی از هزاران زن افغانستان بود که برای رهایی از تهدید طالبان، فقر، و محرومیت به ایران پناه برد؛ اما در آنجا نیز قربانی همان خشونت و بی‌عدالتی شد که از آن گریخته بود.»

‌در همین حال، مسیح علی‌نژاد، فعال حقوق بشر ایرانی، با اشاره به این پرونده گفته است که ارزش جان کبرا رضایی از هیچ زن ایرانی کمتر نبود. او با انتقاد از سکوت رسانه‌ها و مسئولان نوشته است «چرا هیچ روزنامه‌نگار، خبرنگار و رسانه در این مورد ننوشته است؟ چرا کسی سراغ خانواده‌اش نرفته و درد پنجاه روز بی‌خبری و سپس خبر پیدا شدن دست‌ و پاهای بریده‌شدهٔ این زن را به گوش رسانه‌ها و افکار عمومی نرساند؟»