گاردین: طالبان کمک به خانواده‌ها را مشروط به ثبت‌نام دختران در مدارس دینی می‌کند
با بازگشت طالبان به قدرت در آگست ۲۰۲۱، مسیر آموزش میلیون‌ها دختر و زن افغانستان به شدت محدود شد. این گروه با مسدود کردن مکاتب و دانشگاه‌ها، مدارس دینی را به تنها گزینه آموزشی برای دختران تبدیل کرده است.
روزنامه‌های گاردین و زن‌تایمز در تحقیقی در هشت ولایت افغانستان گزارش داده‌اند که خانواده‌ها برای ثبت نام دخترانشان در مدارس دینی تحت فشار قرار می‌گیرند و در صورتی که مقاومت کنند، با محرومیت از کمک‌های غذایی، فرصت‌های شغلی و انزوا مواجه می‌شوند. برخی خانواده‌ها مجبورند برای دریافت کمک محدود ماهانه (۱۰۰۰ افغانی) دخترانشان را به این مدارس بفرستند.
یک مادر به نام نسرین به گاردین گفته است: «به ما گفتند دخترانتان را به کلاس‌های دینی ما بفرستید، وگرنه هیچ چیزی دریافت نخواهید کرد.»
در این گزارش ناهید، ۲۴ ساله و دانشجوی اقتصاد در هرات، توضیح داده است که صبح‌های خود را در یک مدرسه دینی زیرزمینی می‌گذراند و همراه با حدود ۵۰ زن و دختر دیگر، که همه سیاه‌پوش هستند، به حفظ قرآن و آموزش‌های مذهبی مشغول است. او گفته است که می‌داند طالبان سعی در تغییر ذهن زنان دارند، اما «اگر در خانه بمانم، دیوانه می‌شوم. اگر بروم، حداقل زنان دیگر را می‌بینم.»
گزارش‌ها نشان می‌دهند که حضور دختران در مدارس دینی باعث تغییر رفتار و نگرش آن‌ها نیز می‌شود. خانواده‌ها شاهد بازگشت دخترانی هستند که سخت‌گیرتر و انتقادی‌تر شده و گاهی والدین خود را «کافر» می‌نامند.
طبق گزارش، برنامه درسی مدارس دینی تنها شامل حفظ قرآن، تفسیر قوانین اسلامی توسط طالبان، نقش‌های جنسیتی و قواعد پوشش و رفتار است و دروسی مانند ریاضیات یا ساینس تدریس نمی‌شود. کتاب‌ها عمدتاً از پاکستان به زبان پشتو وارد می‌شوند و در مناطق فارسی‌زبان، درک مطالب برای کودکان دشوار است.
از زمان بازگشت طالبان، تعداد مدارس دینی در ولایات مختلف افغانستان افزایش یافته است. طبق آمار وزارت معارف طالبان، تا پایان سال گذشته میلادی بیش از ۲۱ هزار مدرسه دینی در افغانستان وجود داشته و بین سپتامبر ۲۰۲۴ و فبروری ۲۰۲۵ حدود ۵۰ مدرسه جدید در ۱۱ ولایت ساخته شده است.
مدارس دینی توسط ملاها اداره می‌شوند و حقوق آن‌ها توسط وزارت معارف پرداخت می‌شود. برای تأمین نیروهای آموزشی، وزارت معارف طالبان گواهی تدریس به ۲۱ هزار و ۳۰۰ دانش‌آموز سابق مدارس دینی صادر کرده که می‌توانند در مکاتب و دانشگاه‌ها تدریس کنند.
یک مدیر مکتب در ولایت فراه به گاردین گفته است که به او دستور داده شده پنج معلم واجد شرایط را اخراج کند؛ یکی از جایگزین‌ها حتی توان خواندن نداشته، اما به دلیل مدرک مدرسه دینی و ارتباطات با مقامات طالبان، انتخاب شده است.
گاردین به نقل از فعالان افزوده است که حتی کمک‌های بین‌المللی نیز مدارس دینی منتقل می‌شود. در یک مورد، لوازم تحریر اهدایی یونیسف به یک مکتب دولتی به صنف یک ملا منتقل شد و سرایدار موظف شد آن را به عنوان «گم‌شده» ثبت کند.
گاردین و زن‌تایمز نتیجه گرفته‌اند که سیاست‌های آموزشی طالبان نسل جدید دختران افغانستان را در چارچوب یک ایدئولوژی محدود و کنترل شده قرار داده است، به گونه‌ای که نه تنها آموزش علمی و دانشگاهی محدود می‌شود، بلکه هنجارهای اجتماعی و فرصت‌های شغلی نیز به شدت تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.
