شریعت طالبانی و سرکوب مذهبی؛ بازداشت‌های پی‌در‌پی علمای دینی
طالبان پس از بازگشت به قدرت، به بهانهٔ اجرای شریعت، محدودیت‌های گسترده‌ای علیه زندگی فردی و اجتماعی افراد، به‌خصوص زنان، وضع کرده است. منتقدان و مخالفان سیاست‌های طالبان به‌طور مداوم با تهدید، شکنجه و بازداشت‌های خودسرانه مواجه شده‌اند. در ادامهٔ این سیاست‌های سرکوبگرانهٔ، طالبان اخیراً شماری از عالمان دین را به‌دلیل بیان دیدگاه‌های متفاوت در مسائل دینی، فرهنگی و اجتماعی به‌ویژه موضوع آموزش دختران، بازداشت کرده است. این بازداشت‌ها در نقاط مختلف افغانستان صورت گرفته و نقض آشکار آزادی بیان و آزادی مذهبی تلقی می‌شود.
در تازه‌ترین مورد، استخبارات طالبان هفتهٔ گذشته، مولوی عبدالقادر قانت، یکی از عالمان سرشناس دینی و از منتقدان طالبان را با پسر ۱۲ ساله‌اش در کابل بازداشت کرد. مقام‌های طالبان تاکنون در این زمینه چیزی نگفته‌اند، اما ویدیوهایی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که نشان می‌دهند نیروهای طالبان این عالم دین را از خانه‌اش بازداشت کرده و پسرش را نیز با خود برده‌اند.
طبق اطلاعات منابع، این چهارمین بار است که آقای قانت توسط طالبان بازداشت می‌شود.
پیش‌تر، در دلو ۱۴۰۳، مولوی قانت به همراه مولوی محمود حسن، پس از انتقاد از انحصار قدرت توسط رهبر طالبان، هبت‌الله آخوندزاده، در کابل بازداشت شدند. آن‌ها در نشستی از تسلط افراد خاص بر ساختار قدرت و عدم شمولیت اقوام و ولایات مختلف در ساختار رژیم طالبان انتقاد کرده بودند.
همچنین، در ۹ میزان ۱۴۰۳، مولوی قانت به‌دلیل اعتراض به محدودیت‌های طالبان علیه آموزش دختران، بازداشت و یک روز بعد با ضمانت آزاد شد.
در همین حال، نیروهای طالبان مولوی بشیراحمد حنفی، عالم دین در هلمند را بازداشت کردند. طبق اطلاعات منتشرشده از سوی منابع، آقای حنفی به تاریخ ۱۳ ثور سال جاری، از لشکرگاه، مرکز هلمند بازداشت شد. به گفتهٔ منابع، آقای حنفی با رسانه‌های برون‌مرزی افغانستان دربارهٔ آموزش دختران گفت‌وگو کرده بود. بشیراحمد حنفی که در دانشگاه الازهر مصر مشغول تحصیل در مقطع دکترا در بخش علوم دینی است، یک روز پس از بازگشت از مصر بازداشت شد.
در دلو ۱۴۰۳، مولوی عبدالعزیز شجاع، از علمای شناخته‌شدهٔ دین در کابل، به دلیل انتقاد از محرومیت دختران، توسط استخبارات طالبان بازداشت شده بود. وی در سخنرانی‌اش در یک کنفرانس مطبوعاتی در کابل، تأکید کرده بود که «آیات قرآن تنها برای مردان نیست» و آموزش نباید به جنسیت محدود شود.
در عقرب ۱۴۰۳ دو روحانی شیعهٔ سرشناس در هرات، محمد اکبری، رییس پیشین شورای علمای شهرک «المهدی جبرئیل» و محرم‌حسین عظیمی، ملا امام مسجد «سیدالشهدا»، توسط طالبان بازداشت شدند. والی طالبان در هرات گفته بود که این دو عالم دین به دلیل «سرپیچی از اداره امر به معروف» بازداشت شده‌اند.
در سرطان ۱۴۰۳ مولوی صوفی عزیز، امام جمعه مسجد قلعچه فراج در ولسوالی عنابه ولایت پنجشیر همراه با پسرش به‌خاطر ادای نماز عید یک روز قبل از تاریخ اعلام‌شده از سوی طالبان، بازداشت شد.
چند روز پس از آن، استخبارات طالبان در کنر یک ملای سلفی به‌نام مولوی جمیل را به اتهام همکاری با داعش در این ولایت بازداشت کرد. بر پایهٔ اطلاعات منابع، مولوی جمیل در یکی از مدارس دینی اسعدآباد، مرکز کنر، مصروف تدریس بود.
در دلو ۱۴۰۲، طالبان مفتی عبدالشکور حنیف، خطیب مسجد جامع عرض‌بیگی ولایت کندز را از امامت مسجد و تدریس در مدرسه برکنار و بازداشت کرد. مفتی عبدالشکور حنیف با نشر ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی از «قوم‌گرایی، ظلم و افزایش مالیات غیرقانونی بر شهروندان از سوی طالبان» انتقاد کرده بود.
در همان زمان، استخبارات طالبان در ولایت ننگرهار، یک عالم دین به نام محسن‌الله را از قریه دولت‌زی از مربوطات ولسوالی چپرهار این ولایت بازداشت کرد. به گفتهٔ منابع، محسن‌الله در خطبه نماز جمعه از رژیم طالبان انتقاد کرده بود. دو روز پس از سخنرانی‌اش، نیروهای استخبارات طالبان این عالم دین را بازداشت کردند.
در جوزای ۱۴۰۲، استخبارات طالبان در دایکندی هفت عالم دین و سه زن را به اتهام تبلیغ علیه گروه طالبان بازداشت کردند. این افراد در ولسوالی خدیر این ولایت حین برگزاری یک مسابقه کتاب‌خوانی بازداشت شده بودند.
این موج بازداشت‌ها با واکنش نهادهای حقوق بشری و کاربران شبکه‌های اجتماعی همراه بوده است. تحلیل‌گران به این باورند که طالبان با سرکوب منتقدان و مخالفان، به دنبال یک‌دست‌سازی روایت دینی مطابق با دیدگاه‌های خود است.
