پاکستان کې د افغان کډوالو ناوړه وضعیت
پاکستان کې د افغان کډوالو د نیولو، وهلو-ټکولو او اېستلو لړۍ پر دوام، دغو هېواد کې یوشمېر افغانان وايي، دې وروستیو کې یې پر وړاندې سخت چلند او فشارونه دوه برابره شوي او دغه وضعیت نور تر بلې مخ پر خرابېدو دی.
محمد نبي چې له خپلې لس کسېزه کورنۍ سره د تورخم له لارې تازه هیواد ته راستون شوی وایې، پولیسو په ټول پاکستان کې د افغان کډوالو د نیولو او جبري ایستلو لپاره پراخ عملیات پیل کړي او پر دوی ېې د ژوند کړۍ راتنګه کړې ده.
هغه وویل: «پاکستان کې دې ورځو کې دوه برابره سختې زیاته شوې پولیس کور په کور تالاشي کوي او افغان کډوال نیسي بیا یې افغانستان ته لیږي، د دې عملیاتو پرمهال پولیسو زیاتره خلک وهلي هم دي.»
یو بل افغان کډوال سید عمران وایې، چې پاکستان له تېرو څو ورځو راهیسې د ټولو نړیوالو او انساني اصولو خلاف افغان کډوال له خپل هېواد په جبري ډول ایستلي دي.
د هغه په وینا دې حالت کډوال له زیاتو ستونزو سره مخ کړي او حتا نشي کولای په ډاډه زړه د ژوند چارې ترسره کړي.
نوموړی وایې کډوال نهباید د هېوادونو ترمنځ د سیاسي مسایلو قرباني شي.
سید عمران زیاته کړه:«پاکستان کې د کډوالو ژوند دومره سخت شوی چې حتا خلک خپل کاروبار هم نشي ترسره کولای، ځکه هر ځای پولیس خلک نیسي پېسې ترې اخلي او بیا یې هیواد ته لیږي.»
د اظهار الله په نامه یو بل راستون شوی کډوال هم ورته شکایت کوي او وایې، چې پاکستان کې د بېکارۍ سطحه لوړه او د ژوند کړاوونه زیات شوي او د طالبانو له حکومت غوښتنه کوي چې د بیرته راستنېدونکو هېوادوالو وضعیت ته توجه وکړي.
د نوموړي په خبره افغان کډوالو ته د پاکستان له خاورې په خپله خوښه د وتو ورکړل شوی وخت پای ته رسېدلی نو ځکه خو پاکستاني پولیس د دوی کورونه تلاشي کوي او هلته د افغانانو نیول هم ډېر شوي دي.
اظهار الله زیاته کړه:«پاکستان کې ژوند سخت شوی او هره ورځ دا حالت سختیږي، ځکه پولیس کور په کور ګرځي تالاشي کوي او افغان کډوال له نیول کېدو وروسته هیواد ته لیږي.»
په ورتهمهال د ملګرو ملتونو سازمان کارپوهانو او افغانستان لپاره د دې سازمان د بشري حقونو شورا ځانګړي راپورورکوونکي ریچارډ بېنېټ له پاکستان څخه غوښتي، چې د افغان کډوالو د جبري ایستلو لړۍ ودروي.
په همدې حال کې پاکستانۍ رسنۍ وايي، د کراچۍ ښار سیمه ییزو ادارو او امنیتي بنسټونو ته د ۱۶ زره افغان کډوالو د جبري اخراج او نیولو امر شوی چې دا لړۍ یې پیل کړې ده.
د معلوماتو له مخې دغه ۱۶ زره کسان د افغان تابیعت یا (ACC) کارت لرونکي دي، چې تر دا مهاله شاوخوا ۲۰۰ افغان تابیعت کارت لرونکي کډوال نیول شوي دي.
کراچۍ کې د افغان کډوالو پر وړاندې د پاکستاني پولیسو د عملیاتو چټکوالی داسې مهال دی، چې تازه د ملګرو ملتونو کارپوهانو ډلې له دغه هېواد غوښتي، چې په جبري ډول د افغانانو د اخراج لړۍ ودروي.
له پاکستان د افغان تابیعت کارت لرونکو د ایستلو پلان د ناقانونه بهرنیانو د ستنولو د پلان (IFRP) برخه ده چې د ۲۰۲۳ کال په اپرېل کې د پاکستان حکومت پیل کړی دی.
پاکستان د تېرې مارچ میاشتې ۳۱ مه په داوطلبانه توګه ACC کارت لرونکو افغانانو ته وخت ورکړی و، چې له پاکستان ووځي، چې د یاد مهلت له پوره کېدو سره سم یاد هېواد د افغان کډوالو د نیولو او اخراج پراخ عملیات پیل کړي دي.
