سفالگری؛ هنر کهن و میراث فرهنگی در هرات
سفالگری یکی از قدیمی‌ترین هنرها و صنایع دستی بشر است که به دورهٔ نوسنگی (عصر حجر نو) و حدود ده‌هزار سال قبل برمی‌گردد. مردمان نخستین پس از کشف آتش، برای نگهداری آب و غذا از گل رس استفاده می‌کردند و کم‌کم دریافتند که با حرارت دادن گل، می‌توان آن را به ظرفی مقاوم تبدیل کرد. با گذشت زمان، این هنر به تدریج توسعه یافت و انسان‌ها با استفاده از تکنیک‌های نوین در طرح‌ها، نقوش، رنگ‌ها و لعاب‌ها، بخش مهمی از هویت فرهنگی و تمدن خود را به یادگار گذاشتند. این هنر در تمدن‌های مختلف، از جمله بین‌النهرین، مصر، یونان باستان و جهان اسلام، به نمادی از خلاقیت، هنر و فرهنگ تبدیل شد و بسیاری از این صنایع دستی هنوز در موزه‌ها و گنجینه‌های آثار باستانی نگهداری می‌شوند.
در سرزمین‌های اسلامی، بین قرن‌های ۹ تا ۱۵ میلادی، سفالگری به یکی از هنرهای برجسته و پیشرفته تبدیل شد. هنرمندان مسلمان علاوه بر استفاده از نقوش ظریف و لعاب‌دهی پیچیده، از خط عربی برای تزئین ظروف بهره می‌بردند. این خطاطی‌ها معمولاً شامل آیات قرآن یا اشعار بودند و بخشی از زیبایی‌شناسی خاص سفالگری اسلامی به شمار می‌آمدند.
هرات، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی در دوره‌های اسلامی، تأثیر عمیقی بر هنر سفالگری داشت. در دوران‌های سلجوقی، تیموری و صفوی، سفالگری در هرات به اوج شکوفایی رسید. هنرمندان هراتی با استفاده از تکنیک‌های خاص در لعاب‌دهی و تزئین، ظروفی با نقوش هندسی، مینیاتوری و خطاطی‌های بی‌نظیر تولید می‌کردند. اگرچه این هنر با گذر زمان و تغییرات سیاسی و اجتماعی دستخوش تحول شد، هنرمندان معاصر هرات همچنان با بهره‌گیری از تکنیک‌های سنتی، ظروف سفالی می‌سازند و هنر سفالگری هرات همچنان در جهان شناخته‌شده است.
گفته می‌شود که در گذشته، سفالگران هراتی بیش از هفتاد نوع ظرف سفالی می‌ساختند، اما امروز با گسترش ظروف چینی، پلاستیکی و ملامین، تعداد انواع سفال‌ها به تعداد معدودی کاهش یافته و بیشتر به گلدان‌ها، کاسه‌ها، سرچلیم‌ها و ظروف تزئینی محدود شده است.
